Лічы - гэта экзатычнае дрэва з круглымі пладамі ў чырвонай лупіне, з сакавітаю кісла-салодкаю мякаццю, вялікаю авальнаю косткаю карычневага колеру. Усім, хто хоча зразумець, як выгадаваць лічы ў хатніх умовах з косткі, спатрэбіцца карысная інфармацыя і парады вопытных кветкаводаў. Цікава даведацца, як выглядае лічы. Фота арыгінальнай расліны напэўна зацікавіць прыхільнікаў экзотыкі. У кватэры "вока дракона" не расце так, як у прыродзе, але заўсёды можна здзівіць сяброў і сваякоў, якія цікавяцца, што за цуда-дрэва расце ў вашым пакоі.
У Беларусь незвычайны плод патрапіў з далёкіх краёў. Радзіма лічы - Кітай. Расце экзатычная расліна ў субтрапічным, трапічным і субэкватарыяльны клімаце. Дрэўца добра развіваецца паблізу вадаёмаў (рэкаў, азёраў), на ўзбярэжжы мора. У прыродзе дрэва вырастае да 10–30 метраў, паверхня абсыпана насычана-зялёнаю лістотаю, кветкі дробныя, плады з чырвонай лупінай, па памерах падобныя на сліву. Існуе два віды экзатычнай расліны: філіпінскі і кітайскі лічы. Дзіўнае расліна расце ў прыродных умовах на розных кантынентах: у Японіі, Індыі, Філіпінах, Гаваях, Кубе, Тайландзе. У народзе яго называюць: кітайская сліва, вока дракона, лайсі, ліджы.
Спачатку варта купіць аснову для гадоўлі экзатычнага плоду ў краме. Перавагу аддаюць арыгінальнай садавіне на пладаножцы з ярка-чырвонай лупінай. Лічы з зялёнай, цёмна-чырвонай, карычняватай абалонкай не варта браць: усярэдзіне костачка недаразвітая ці пераспелая, і сам фрукт па смакавых якасцях будзе не такі прыемны.
Якія ўмовы неабходныя для вырошчвання лічы дома:
- забяспечыць тэмпературны рэжым +28 … +30 ° С, вільготнасць паветра 70–80%;
- падаць экзатычнай расліне добрае асвятленне;
- рэгуляваць паліў, праводзіць апырскванне цёплаю, адстоянаю вадою;
- своечасова ўносіць вадкія і грануляваныя мінеральныя ўгнаенні;
- падабраць для пасадкі прыдатны субстрат;
- выкарыстоўваць адпаведныя ёмістасці для вырошчвання;
- своечасова перасаджваць расліну.
Многія бачылі ў супермаркетах экзатычны, незвычайны фрукт чырвонага колеру. Нярэдка гаспадыні задаюць пытанне, ці магчыма яго выгадаваць у кватэры. Пры наяўнасці жадання, цярпення і карысных ведаў усё магчымае. Расліна не выпадкова мае арыгінальныя назвы. Калі разрэзаць лічы, апынецца, што выгляд палоўкі сапраўды нагадвае вока дракона.
Неабходна зрабіць наступнае:
- набыць свежую, саспелую ягаду;
- ачысціць костачку ад мякаці, прамыць і прарошчваць тыдзень;
- падрыхтаваць збанкі з дрэнажом;
- напоўніць прыдатным субстратам;
- змясціць аснову ў глебу;
- паліць вадою пакаёвае тэмпературы;
- накрыць плёнкаю, стварыўшы міні-цяпліцу;
- паставіць ёмістасць у цёплае месца 28 ° С;
- перыядычна праглядаць, як прадзёўбваецца расліна, паліваць, здымаць кандэнсат з вечка;
- парасткі прабіваюцца скрозь грунт на працягу 10 дзён.
- зняць плёнку з гаршчку, змясціць ёмістасць з прарослай косткай на светлае месца;
- сачыць за станам грунту, каб не перасыхаў;
- забяспечыць тэмпературу ў пакоі не ніжэй за +20 ° С, вільготнасць паветра 70%;
- калі парастак дасягае 20–25 см вышыні, трэба перасадзіць яго ў ёмістасць, большую за папярэдняю на 4–5 см, дзеля добрага росту каранёвай сістэмы;
- узрыхліць зямлю;
- абавязковая частка агратэхнічных мерапрыемстваў - зрабіць першы падкорм вадкімі ўгнаеннямі, прыкладна праз тры месяцы;
- наступнае занясенне мінеральных складаў праводзяць праз 9 месяцаў.
Далейшае выкарыстанне хімічных угнаенняў праводзяць адзін раз за сезон. Перасадку ў новыя гаршчкі выконваюць па неабходнасці, калі ўжо не хапае месца і пажыўных рэчываў у старой ёмістасці.
Каб аснова для экзатычнага фрукту дала пачатак новай расліне, яе трэба апрацаваць:
- ачысціць насеньне ад мякаці;
- пакласці ў натуральную тканіну і завільгатніць;
- сачыць за тым, каб сурвэтка была заўсёды мокраю;
- праз тыдзень ці крыху пазней костка пачне прарастаць;
- зрабіць пасадку маладога лічы ў гаршчок з дрэнажом і правільным субстратам.
Аптымальны варыянт што да глебы - набыць у аграмагазіне спецыяльную сумесь для экзатычных раслінаў, бо самастойна збалансаваць усе неабходныя кампаненты будзе складана. Галоўныя патрабаванні да грунта:
- мець адпаведную кіслотнасць (6–6,5);
- падыходзіць па хімічным, мінеральным складзе;
- мець добрую паветра-і водапранікальнасць;
- глебасумесь не павінная быць пратэрмінаванай; да субстрату ў пакетах прыкладаюцца сертыфікаты якасці; карысна выкарыстоўваць глебу вядомых марак і вытворцаў.
Немалаважную ролю грае правільнае высаджванне косткі ў грунт. Няправільная пасадка можа перашкодзіць хуткаму прарошчванню. Як дзейнічаць:
- купіць саспелы фрукт лічы, атрымаць насенне, зрабіць прарошчванне (7-12 дзён);
- напоўніць гаршчок субстратам падыходнай якасці і складу;
- у вазон дадаюць, прыкладна 50 мм дрэнажу (керамзіт, друз, дробны жвір, галька);
- костку змяшчаюць у глебу, паглыбляюць на 10 мм;
- добра паліваюць цёплаю, адстоянаю вадою;
- накрываюць вечкам (харчоваю плёнкаю, цэлафанам, шклом);
- ставяць ёмістасць у пакой з тэмпературай 28 ° С;
- назіраюць, правяраюць усходжасць пасадачнага матэрыялу, увільгатняюць грунт, ветраць, прыбіраюць кандэнсат;
- праз два тыдні з'явяцца парастак;
- далей здымаюць накрыўку;
- знаходзяць добра асветленае месца, з вільготнасцю паветра 70-80% і тэмпературай 25 … +29 ° С;
- калі з'явіліся 4–6 сапраўдных лісточка, перасаджваюць у вялікую ёмістасць (розніца, прыкладна, 30–40 мм).
Галоўнае: выконваць патрабаванні па ўтрыманню расліны:
- своечасовае паліванне і апырскванне;
- унясенне угнаенняў;
- добрае асвятленне ў пакоі, светлавы дзень - не менш за 15 гадзінаў у содні;
- тэмпература - на ўзроўні +26 ° С, вільготнасць - 75%;
- правільна падабраны субстрат.
Дзякуючы аптымальнаму догляду за экзатычным дрэўцам лічы будзе здзіўляць вечназялёнаю кронаю і можа парадаваць плодам.
Для прарошчвання косткі паказчыкі павінныя быць даволі высокімі: 28 … 30 ° С: у прыродных умовах кітайская сліва расце ў гарачым клімаце. У далейшым, пасля з'яўлення парасткаў тэмпература не павінная зніжацца меньш за +20 … +22 ° С.
Каб расліна лепш расла і развівалася, трэба забяспечыць добрае асвятленне. Размяшчаюць яе на ўсходніх ці заходніх вокнах. На паўночнай частцы запатрабуецца дадатковае падсвятленне фіталямпай, а на паўднёвай - у летні час неабходна берагчы кітайскую сліву ад негатыўнага ўздзеяння магутнага ўльтрафіялету.
Як і многія іншыя экзатычныя расліны, вока дракона мае патрэбу ў своечасовым паліве больш, чым іншыя кветкі: у прыродзе лічы расце ў трапічным і субтрапічным клімаце. Важныя нюансы: Увільгатненне глебы робяць цёплаю адстоянаю ці адфільтраванаю вадою, па меры высыхання верхняе часткі землянога кому. Апырскванне робяць з мелкадысперснага пульверызатара адзін раз на дзень, у спякотны летні перыяд - двойчы ў суткі. Абавязкова забяспечыць падвышанае ўвільгатненне паветра ў пакоі - да 70-80%. Для падтрымання вызначанага мікраклімату (пры сухасці паветра) у памяшканні карысна выкарыстоўваць увільгатняльнікі, паддоны з вадою.
Важна правільна і своечасова зрабіць дадаванне пажыўных рэчываў у грунт. Дзеля гэтага выкарыстоўваюць спецыяльныя мінеральныя ўгнаенні. Першую фосфарзмяшчальную сумесь уносяць трохмесячнаму высадку, што паляпшае развіццё каранёвай сістэмы. Наступны падкорм трэба зрабіць адзін раз, праз 10 месяцаў азотнымі сумесямі дзеля добрага росту зялёнае масы. Пасля таго, як лічы споўніцца 2-3 гады, дадаюць калійна-фасфатныя ўгнаенні: адзін раз у месяц у летні перыяд, што спрыяе багатаму квітненню. Узімку падкорм не праводзяць.
Можна дарослую расліну ўгнойваць арганічнымі рэчывамі (растворы на аснове цёплае вады і натуральных кампанентаў): каравяк у прапорцыі (1 частка прыроднага рэчыва і 10 частак вадкасці). Таксама ва ўмеранай колькасці дадаюць торф. Пасля перасадкі дапушчаецца падкорм толькі праз 3 тыдні. Парушэнне правіла можа прывесці да апёкаў каранёў. Галоўнае - прытрымлівацца правілаў пры выкарыстанні угнаенняў: уносіць падкорм у вільготны грунт; выконваць прапорцыі пры развядзенні; ведаць, у які перыяд часу, і ў якой колькасці трэба прымяняць тыя ці іншыя рэчывы.
У кітайскай слівы карысна надаваць форму зялёнай масе з трэцяга году яе жыцця. Раней праводзіць працэдуру не рэкамендуецца: экзатычная расліна паступова набірае зялёную масу. Прыгожая форма - у выглядзе кусціка або дрэва з цэнтральным ствалом. Абразанне робяць у зімовы перыяд. Абавязкова выдаляюць слабыя галінкі, якія растуць унутр, і вельмі доўгія сцеблы.
Перасаджваюць, калі расліна дасягнула 30 см, мае 6–8 лісткоў:
- бяруць гаршчок вызначанага аб'ёму: на 30-50 мм шырэй старога;
- дадаюць дрэнаж пластом 2–4 см;
- запаўняюць на 1/3 субстратам для экзатычных раслінаў;
- асцярожна дастаюць парастак са старой ёмістасці;
- аглядаюць каранёвую сістэму;
- робяць перасадку ў падрыхтаваны вазон;
- дадаюць свежы грунт даверху;
- багата паліваюць цёплаю, адстаянаю вадою;
- змяшчаюць на светлае месца;
- тэмпература ў пакоі павінная быць 25 … 28 ° С, а вільготнасць паветра 75-80%.
У далейшым апырскваюць 2–3 разы на содні, увільгатняюць грунт па меры высыхання. Наступныя перасадкі робяць па меры разрастання каранёў.
Лічы - павольна растучы экзатычны від. Каб атрымаць плод, трэба стварыць такія кліматычныя ўмовы, у якіх расце трапічнае дрэва ў прыродзе. Аптымальныя паказчыкі і працэдуры: тэмпература - каля +28-30 ° С і вільготнасць 80%; светлавы дзень 15-18 гадзін; паліваць і апырскваць цёплаю адфільтраванаю вадою; уносіць угнаенні па меры неабходнасці, у пэўны перыяд году; праводзіць прафілактыку ад нападу шкоднікаў; пры захворваннях своечасова пачаць лекаванне.
Першыя плады з 10–20% верагоднасцю могуць быць праз 8–10 гадоў. На 80–90% павялічваецца магчымасць з'яўлення плоданашэння і атрыманні ўраджая, калі зрабіць прышчыпку ці акуліроўку.